Chomiczówka
logo

Cmentarz Wawrzyszewski - 186 lat



W edług klasyfikacji MSI należy do Wawrzyszewa i chociaż nawet nazywa się Wawrzyszewski to dla nas jest oczywiste że leży na Chomiczówce, jest jej częścią od początku istnienia.
Wie o tym każdy mieszkaniec - zwłaszcza ci z ulicy Nerudy, bo to ich właśnie od cmentarnego muru dzieli jedynie wąska osiedlowa uliczka imienia chilijskiego poety "... a z okien jak okiem sięgnąć - cmentarne są kwatery".

Gdy w 1830 roku postanowiono założyć cmentarz parafialny, zlokalizowano go poza wsią Wawrzyszew, na terenie obecnej Chomiczówki.
Zmarłych nie chowano przecież (jak powszechnie wiadomo) w obrębie wsi, ale poza nimi - z lekka na uboczu, tak żeby na co dzień widok cmentarza nie zasmucał zbytnio, a zarazem żeby z łatwością na piechotę można było doń dojść gdy zajdzie taka potrzeba.



wieś Wawrzyszew, rok 1829 - fragment fotografii z witryny http://www.bielany.waw.pl


Powstał więc w 1830 roku wiejski cmentarzyk, "...otoczony płotem z chrustu o obwodzie 547 łokci, z bramką i furtką drewnianą od frontu...".
Pierwszym szczęśliwcem, który tu trafił na stałe był, jak podają źródła, "sztabskapitan Konstanty Brzozowski z 2 batalionu saperów...", który zmarł we wsi Wawrzyszew 8 lipca 1830 roku.

  2010-03-28 14:51 
Historia i współczesność

R zymskokatolicki Cmentarz Wawrzyszewski "... jest ściśle związany z usytuowanym opodal kościołem św. Marii Magdaleny, choć dziś oddzielony od niego ruchliwym szlakiem komunikacyjnym ulicy Wólczyńskiej. Ulica ta stanowi północną granicę cmentarza, od zachodu ogranicza go ulica Gotycka, a od południa i południowego wschodu okala cmentarz ul. Kwitnąca ..." Gdy w 1830 roku wzniesiono niewielką przykościelną kruchtę - założono również i obecnie istniejący cmentarz.


Fotografia pochodzi z witryny http://wikimapia.org
"Położony przy polnym trakcie wiodącym do Wólki Węglowej i dalej w głąb Puszczy Kampinoskiej był typowym wiejskim cmentarzykiem przykościelnym, obsługującym mieszkańców Wawrzyszewa i Chomiczówki.
Obie, podmiejskie przez całe dziesiąciolecia osady, dopiero w 1951 r. zostały włączone w granice Warszawy. Nadal były to jednak dziesiątki małych, parterowych na ogół domów i domków tonących w bujnej zieleni."

"Dziś zmieniło się wszystko. Sieć uliczna i nazewnictwo, proporcje i układy, perspektywa i charakter tego regionu. Kościół, cmentarz i dwie kapliczki przydrożne to koronne relikty historycznej przeszłości, dokumentujące odwieczne tradycje i będące pomostem między dawnymi a nowymi laty. Zmieniło się otoczenie i zmienił się charakter samego cmentarza. Dziś jest to nekropolia miejska usytuowana w sercu nowoczesnych osiedli mieszkaniowych - Wawrzyszewa i Chomiczówki."

"Cmentarz o powierzchni 6,5 ha ma kształt pękatego ostrosłupa podstawą zróconego do ul. Wólczyńskiej. Posiada dwie główne aleje krzyżujące się mniej więcej w centrum, a oprócz tego cztery równoległe do głównej alei biegnącej od bramy wejściowej i dwie poprzeczne oraz aleję okólną, biegnącą wzdłuż ogrodzenia. (...) Teren jest dość zróżnicowany i pofałdowany, pokryty bujną roślinnością, ze znacznymi kępami starodrzewu."



fot.Tadeusz Barucki, z książki "Maciej Nowicki" - Tadeusz Barucki, Arkady 1980 (nad. Jerzy Słomczyński)
Drewniany płot wokół cmentarza zastąpiono murem który w swojej pierwotnej postaci posiadał liczne elementy ozdobne.

Ogrodzenie to zaprojektował światowej sławy architekt, Maciej Nowicki. Współautorem projektu był Stefan Putowski, architekt i urbanista, współautor Planu Generalnego Warszawy. Projekt ogrodzenia powstał w latach 1942 - 1943.

Ogrodzenie w tej ozdobnej, profesjonalnie zaprojektowanej formie istniało do lat 80-tych dwudziestego wieku. Wtedy to, mimo sugestii Tadeusza Baruckiego aby pozostawiono choć symboliczny fragment tego architektonicznego dzieła, zostało w całości zburzone.
(informacja uzyskana od Tadeusza Baruckiego, autora książki o Macieju Nowickim)




fot.cb, lipiec 2010

Obecnie (lipiec 2010) nie ma śladu ozdób, a cmentarz jest otoczony zwyczajnym murem z białej cegły.

Cmentarz "...dwukrotnie powiększany, szczególnie w ostatnich latach wypełnił się szybko grobami mieszkańców okolicznych osiedli jak: Bielany, Brzeziny, Wawrzyszew, Chomiczówka, Piaski. (...) Teraz i tu wyczerpały się już możliwości nowych pochówków."

Plan cmentarza - tablica informacyjna umieszczona przy budynku Kancelarii - (fot. eb)



--------------------------------------------------------------
Cytaty pochodzą z książki "Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich" - Karol Mórawski, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa 1989
  2010-03-28 15:08 

Wawrzyszewskie groby





Kwatera wojskowa - Strzelcy Kaniowscy
W centralnej części monumentalny obelisk zwieńczony sylwetką orła i opatrzony napisem:
"500 żołnierzy 30 pułku Strzelców Kaniowskich tu spoczęło po ofiarnej walce z Niemcami hitlerowskimi w obronie swojej stolicy we wrześniu 1939 roku. Dowodził nimi, walczył i poległ z nimi major Bolesław Kamiński odznaczony pośmiertnie orderem Virtuti Militari."
A wokół polegli żołnierze złożeni w 110 zbiorowych jednakowych grobach:
•  Imienna lista poległych
O Strzelcach Kaniowskich w "naszej Chomiczówce" - Warszawskie Termopile.
1 first previous 1 next last 110




Groby Powstańców
Obok Kwatery Strzelców Kaniowskich - dwa rzędy mogił Warszawskich Powstańców, tych co Powstanie przeżyli.
  • Felicja Kujawska ps.Maria
  • Piotr Czarnecki ps.Pionek
  • Szczepan Wojcieski ps.Tygrys
  • Eugeniusz Mieszkowski ps.Łoś
  • Urszula Mieszkowska ps.Ula
  • Mieczysław Zieliński ps.Dąb
  • Alina Zielińska ps.Dębina
  • Bohdan Jaworski ps.Wyrwa
  • Stefan Kacprzak ps.Orzeł
  • Jadwiga Kacprzak ps.Hiacynt
  • Eugeniusz Wiszomirski ps.Świt
  • Józef Zygmunt Mańko ps.Krzemień
  • Janina Mańko ps.Janka
  • Józef Jodłowski
  • Zofia Roesler
  • Jan Niedzielski ps.Sęk
  • Kazimierz Piskorski ps.Cygan
  • Czesława Piskorska ps.
  • Stefan Kołodziejski ps.Jesion
  • Jan Lutomski
  • Józef Sosnowski ps.Jastrząb
  • Marian Chamski
  • Julian Kostka ps.Gryps
  • Janina Nyrkowska ps.Tamara
  • Stanisław Nyrkowski ps.
  • Wacław Miętek ps.Chaber
  • Jan Atys
  • Marian Domagała ps.Zamorski
  • Hanna Sikorska Domagała ps.Ela
  • Zofia Słabiak ps.Ciocia
  • Kazimierz Czerwiński ps.Sum
  • Henryk Kijak ps.Góral
A dalej dwa duże groby 53 znanych i nieznanych, rozstrzelanych, poległych i zamęczonych żołnierzy Powstania Warszawskiego i pamiątkowa tablica:
"Żołnierzom Powstania Warszawskiego poległym w walce z najeźdźcą hitlerowskim 1 VIII - 30 IX 1944. Cześć ich pamięci."

----------------------------
Proszę Rodziny i Znajomych o kontakt mailowy.
Chcielibyśmy zamieścić choć krótkie notatki o każdym z Warszawskich Powstańców z Chomiczówki mailto.
1 first previous 1 next last 32




Groby znanych osób
  • (i)  Konstanty Brzozowski
  • (i)  Barbara z Chomiczów Jahołkowska
  • (i)  Jerzy Jakubowski
  • (i)  Jerzy Lileyko
  • (i)  Kazimierz Kucharski
  • (i)  Tadeusz Makowski
  • (i)  Wiesław Maniak
  • (i)  Maciej Nowicki
  • (i)  Roman Żbikowski, Karolina Żbikowska
  • (i)  Michał Oczapowski
  • (i)  Anna Jantar
  • (i)  Władysław Szymański
  • (i)  Stefan Kowalczyk
1 first previous 1 next last 17





  2010-03-28 15:26 
Wawrzyszewskie wiersze
Cmentarz Wawrzyszewski - 2010
Zofia Dzieniszewskia - (fragment fotografii)
1 first previous 1 next last 4

Stanisław Pyra Piro

Wawrzyszewski Cmentarz

Ku kościółkowi Marii Magdaleny
W stuletnich lipach ukrytemu
Idę przez Wawrzyszewski Cmentarz
Psalm układając Przedwiecznemu
Śród śniegiem przysypanych stelli,
Przez las kamiennych krzyży - niech strzegą je anieli
I Matka Boska Święta
Z niebieskich wyżyn.

2 stycznia 1995    
"Nasza Bielańska" nr 2/95

(67141)

  2010-04-08 09:46 
Linki

W "naszej Chomiczówce":
  • "Na cmentarzu przy rogu Kwitnącej" - Andrzej Rodys
  • Cmentarz Wawrzyszewski - Jadwiga Młynarczyk
  • Warszawskie Termopile - Kwatera wojenna
  • Cmentarz Wawrzyszewski - Galeria tematyczna
  • O architekcie Macieju Nowickim - List Jerzego Słomczyńskiego
  • Kwatera Strzelców Kaniowskich - nasza interwencja (25 lipca 2011)


Linki zewnętrzne:

  2010-03-28 15:28 
Źródła


  • 1. "Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich" - Karol Mórawski, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa 1989
  • 2. "Warszawskie cmentarze, przewodnik historyczny" - Karol Mórawski, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa 1991
  • 2. "Maciej Nowicki" - Tadeusz Barucki, Arkady 1980, ISBN 83-213-2945-4

(-) kwiecień 2010 - (35640)
  2010-03-28 15:28